METAFORİK ALİGORASYON

Metaforu çok seviyorum. Hayır kullanmayı veya okumayı değil kelime olarak çok hoşuma gidiyor. Çok havalı bir kelime değil mi sizce de? Herhalde sadece bana havalı gelmediği için bu kelime, bir çok da kullanan kişilerle karşı karşıyayız.Bir şeyi başka bir şey kullanarak benzetme yapmak…Çok akıllıca bir şey.Yani öyle bir şey ki sadece zeka seviyesi tavan yapmış kişiler tarafından yapılacak bir şey gibi duruyor değil mi?Hayır efendim içeriğinden dolayı değil elbette kelime olarak.Mesela şöyle:
- Ooo Hayrettin Abi ne haber görüşemiyoruz?
- Çölde yolunu kaybetmiş bir hipopotamım ben!
- Hee o zaman ondan olabilir.
- Olabilir…
Gibi.Genellikle edebi eserlerde veya şarkılarda kullanıldığı için günlük konuşmalarda biraz abes kaçtığının farkındayım ama hipopotam yerine kutup ayısı ve bedevili olan şey her zaman da kullanılmakta(gerçi o artık atasözü kıvamında ama neyse).

Mesela şarkıları ele alacak olursak “Allah belanı versin!” gibi hissiyatını direkt olarak anlatan eserler olduğu gibi bu işi metafor kullanarak yapan eserlerin sayısı da hiç de az değil.Mesela: “Suya yazı yazmak gibi seni sevmek” lafını ben çok severim.Kim bulduysa Allah Belasını!..(Öhö öhö, pardon…) Allah razı olsun.Bulunup bulunacak en okkalı metafordur.Hani suya yazı yazılmaz ya seni sevmek de zordur hesaaabı (öyle di mi bi yanlışım olmasın, Amman).Suçum sevmekse idama razıyım hakim bey (Yaz kızım, zanlı suçunun sevmek olduğunu… ehe ehe).Bir okkalı metafor da bu.Yalnız bu metafor olayı çok arabesk kaçmış gibi olmasın bunlar aklıma ilk gelenler.Mesela şu da var “Nar çiçeğinden haylazım, gül dalından hovarda” gerçi ne anlama geldiğini tam olarak anlamasam da güçlü bir şeye benziyor.(O zaman ne diyoruz masum perçem dökülsün haydi haydi haydi…)

Tabi bu metafor olayı şiirlerde büyüklüğünü göstermektedir doğal olarak.Mesela bana bu yazıyı yazmama sebep olan Yahya Kemal Beyatlı’nın şiiri.Ne demiş şair “Bir çok giden memnun ki yerinden, dönen yok seferinden.”Bence bu, metafor olayının şahı değil şahbazıdır.Tabi Yahya Kemal tahmini olarak yazmıştır bu şiiri, gidenler memnun olmayadabilirler.Gemi kaza yapmış gemidekiler de gemi kazanına düşmüş olabilirler.(Al sana bi metafor) Peki Yahya Kemal bunu demiş de Ahmet Haşim durmuş mu? Durmamış elbet, o da “Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden” demiş.Gerçi bu lafı sonbaharda dökülen yaprakları eteğiyle süpüren yaşlı ninesine söylemiş olabileceği hakkında dedikodular da yok değil ama biz bunlara kulak asmayalım yine de.

NE KADAR OLDUĞUNA YAZDIKTAN SONRA KARAR VERECEĞİM KADAR ADIMDA METAFOR NASIL YAPILIR?

1.Adım: Önce ne hakkında metafor yapacağın hakkında bir karar ver.(Mesela patlıcan: Sabahleyin patlıcan ağlamış (Çiy düşmüş hesaabı)Sonra bize içini döktü(İçini oyup kızarttık işte))
2.Adım: Metafor yapacağın şey hakkında ne hissediyorsun ona bir karar ver.(Mesela Ayşe diyelim çok güzelmiş. O gün Ayşe’nin yanına gidip “Ayşecim gözlerimi geri verir misin?Onlar olmadan göremem.(Gözlerimi senden alamıyorum hesaabı.(Ayşe de bunu anlasın be de neyimJ))
3.Adım: Metafor yapacağın şeyi en alakasız duruma benzet.(bknz: Yukarıdaki örnek.Veya durun bakmayın bir tane daha bulayım:
- Pirana dolu bir akvaryuma düşmüş montofon ineği gibiyim abi.
- Eeee?
- Şanssızım işte.
- Hee! Doğru düzgün anlatsana kardeşim böyle dolanbaçlı yollardan anlatıyorsun.Gıcık mısın?)

Eveet kaç adım oldu? 3 mü? Şimdi değiştirmeye üşendim başlık dursun öyle.Neyse efendim iyi günler dilerim.
- Eeee abi sonuç ne oldu şimdi?
- Sonuç mu?Şeyy Metafor iyi bi şeydir. Türkiye’de metafora gerektiği kadar ilgi gösterilmiyor.Burdan yetkililere sesleniyorum.Duyun bu metaforun sesini!! Oldu mu?
- Oldu…